Nederland en Engeland: de band tussen twee naties > Willem III: koning-stadhouder

Twee vorstelijke huwelijken zorgden ervoor dat het lot van de Republiek en Engeland in de zeventiende eeuw nauw aaneen werd gesmeed. In dezelfde eeuw waarin de Engelsen en Nederlanders een aantal zeeoorlogen uitvochten om de heerschappij ter zee en ter verdediging van hun respectievelijke handelsbelangen, ontstonden er nauwe persoonlijke banden tussen het huis van Stuart en de Oranjes.

Uiteindelijk zou deze verbintenis zelfs uitmonden in een Oranje op de Engelse troon. Na de dood van Karel II wilde men in Engeland van zijn - in de ogen van velen - te katholieke broer en opvolger Jacobus II af. Op uitnodiging van een aantal Engelse prominenten zeilde Willem III met een leger naar Engeland. Willem III en Maria II Stuart werden tot koning en koningin van Engeland gekroond. Deze omwenteling staat bekend als de Glorious Revolution.

Voor het echter zover was, moest Willem III zijn schoonvader verslaan. Hij wist Jacobus II en diens Frans-Ierse leger een definitieve nederlaag toe te brengen in de slag bij de Boyne, in 1690. In 1691 bezocht Willem Nederland en werd er een triomfale intocht voor hem georganiseerd in Den Haag. In de vorm van erepoorten en andere feestelijke decoraties werden zijn glorierijke daden uitgebeeld.

Willem III stierf op 19 maart 1702 in Hampton Court na een kort ziekbed ten gevolge van een val van zijn paard, waarbij hij zijn sleutelbeen brak. Zijn vrouw Maria was al in 1694 overleden. Het koninklijk paar had geen kinderen. In Engeland werden de Oranje-Stuart monarchen opgevolgd door koningin Anne, de zuster van Maria. In Nederland volgde het tweede stadhouderloze tijdperk. Net als in het ‘rampjaar’1672 toen Willem III in allerijl tot stadhouder werd benoemd, is het het Franse gevaar dat de Republiek noopt opnieuw een beroep te doen op een Oranje-telg. De Friese Willem IV werd in 1747 benoemd tot erfstadhouder in alle gewesten. Ook hij was getrouwd met een Engelse koningsdochter: Anna van Hannover, de dochter van de Britse koning George II.

Tijdens het koningschap van Willem en Maria deden Nederlandse modes en gebruiken hun intrede aan het Engelse hof. Willem omgaf zich met een Nederlands gevolg, geleid door Willem Bentinck, later Duke of Portland en Arnold Joost van Keppel, die de titel Earl of Albemarle kreeg. Er werden huwelijken gesloten tussen vooraanstaande Nederlandse en Engelse families. Aan de andere kant vond men dat Willem zijn Nederlandse vrienden bevoordeelde en dat zette soms kwaad bloed.

Lees meer over Willem III, de Koning-Stadhouder:
> Oranje en Stuart
> The Glorious Revolution
> Paleis Het Loo

Voorbeelden uit deze collectie Nederland en Engeland: de band tussen twee naties

Bekijk alle afbeeldingen uit deze collectie