Straatliederen > Op de wijs van
Op veruit de meeste liedbladen en -brochures staat geen muzieknotatie afgedrukt. Er staat hoogstens een wijsaanduiding boven het lied, bijvoorbeeld: 'Op de wijze van de Zilvervloot'. Mensen leerden onbekende melodieën (direct of via via) van de zanger die het blaadje verkocht. Tijdens een optreden van een straatzanger kon het publiek bijvoorbeeld het refrein al meezingen.
Als men een blaadje had aangeschaft en mee naar huis had genomen, kon het herlezen en zingen van het lied beginnen. Hiermee werd de tekst in eerste instantie schriftelijk en de melodie mondeling overgeleverd. Later kon dan de combinatie van tekst en melodie in de mondelinge overlevering terecht komen.
Soms versierde de zanger een melodie naar eigen inzicht, maar soms vergiste hij zich in de originele melodie of was deze te moeilijk. Ook kwam het regelmatig voor dat liederen op verschillende melodieën gezongen worden, bijvoorbeeld omdat de oorspronkelijke melodie onbekend was of de zanger een andere melodie mooier vond.
Het mechanisme waarbij boven het lied iets staat als "op de wijs van?" heet de 'contrafactuur'. Tegenwoordig wordt dit vooral gebruikt bij bruiloften en partijen. Contrafacten - nieuwe teksten op bestaande melodieën - hebben als voordeel dat iedereen direct kan meezingen, als de melodie tenminste goed gekozen is.
Veel van de in de collectie genoemde 'bekende wijzen' zijn tegenwoordig niet meer bekend. Soms is de melodie nog wel te vinden in liedboeken of andere bronnen uit die tijd, maar ook dan is het vaak nog lastig om uit te vinden hoe de liedtekst nu precies gezongen moet worden.