Aanvankelijk gaf Frederik van Eeden uiting aan zijn maatschappelijke betrokkenheid in het vak waarin hij was opgeleid, de medicijnen. Hij promoveerde met een proefschrift over kunstmatige voeding ter bestrijding van volksziekte nummer één, de tuberculose. Daarnaast specialiseerde hij zich in de psychiatrie. In 1887 opende hij, samen met A.W. van Rentherghem, een psychiatrische kliniek in Amsterdam. In de behandeling van zijn patiënten paste Van Eeden nieuwe methoden toe, zoals psychotherapie en hypnotische suggestie. Van Eeden beëindigde zijn psychiatrische praktijk echter in 1893. Een crisisjaar: ook met De Nieuwe Gids kwam het toen tot een breuk.

Antikapitalisme
Zoekend naar nieuwe zingeving verdiepte Van Eeden zich vervolgens in filosofische en maatschappelijke vraagstukken. Zijn denkbeelden ontwikkelden zich in een antikapitalistische richting, al zou hij zich nooit aansluiten bij de socialisten: hij geloofde meer in geleidelijke verandering dan in revolutie. Hij stelde spirituele waarden boven marxistisch materialisme. In navolging van de Amerikaan Thoreau, wiens boek Walden grote invloed had, stichtte Van Eeden met enkele geestverwanten in 1898 de kolonie Walden in de buurt van Bussum. 

Forte-Kreis
Hoewel Van Eeden veel aanhangers had, viel hem in het nuchtere Nederland veel spot ten deel. Meer weerklank vond hij in het buitenland, waardoor hij een internationaal netwerk kon opbouwen. In 1914 nam hij het initiatief tot de oprichting van de Forte-Kreis, een verbond van ‘koninklijken van geest' ter bevordering van de wereldvrede. Tot de mensen die Van Eeden voor de Forte-Kreis wist te interesseren, behoorden de schrijvers Erich Gutkind, Romain Rolland en Upton Sinclair, de psychotherapeut Poul Bjerre, de filosoof-theoloog Martin Buber en de politicus Walther Rathenau. De Eerste Wereldoorlog leidde echter tot onderlinge meningsverschillen en veel concreets heeft de Forte-Kreis niet tot stand gebracht.

<< Terug | Lees meer over Frederik van Eeden: de filosoof en spiritist >>