1908-1975

Cas Oorthuys heeft als geen andere fotograaf in de periode van de wederopbouw uitdrukking gegeven aan het groeiende zelfbewustzijn van de Nederlanders. Zijn foto's tonen het herstel van de industrie, het hardwerkende Nederland op weg naar een maatschappij van hoogconjunctuur en toenemend toerisme.

Evenals voor vele andere fotografen in die naoorlogse jaren vormden mensen zijn centrale onderwerp. Voor Oorthuys is echter kenmerkend, dat hij vrijwel altijd heeft geprobeerd de omgeving waarin zij wonen en werken te laten meespelen in zijn foto's. Een ander opmerkelijk aspect is zijn sterk gevoel voor compositie: de foto's zijn nauwkeurig binnen het vierkant van het matglas van zijn Rolleicord vormgegeven.

Begin jaren dertig ondervond hij de gevolgen van de crisis door zijn ontslag als bouwkundig medewerker bij de gemeente Amsterdam. Hij begon zijn fotografische carrière als communistisch arbeidersfotograaf en werkte vanaf 1936 als reportagefotograaf voor het sociaal-democratische weekblad Wij.

Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, trachtte Oorthuys te overleven met het maken van portretfoto's. Tevens vervalste hij persoonsbewijzen en in de Hongerwinter maakte hij deel uit van de later zo genoemde groep De Ondergedoken Camera. Deze groep was rond Dolle Dinsdag (5 september 1944) ontstaan om de bevrijding vast te leggen. Toen deze onverwacht uitbleef, documenteerde de groep illegaal het laatste jaar van de Duitse bezetting. Dit fotomateriaal is achteraf gezien bepalend voor ons beeld van de Hongerwinter.

Ook na de bevrijding stond het sociaal engagement aanvankelijk centraal voor Oorthuys. Dit spreekt vooral uit zijn fotoboek Een staat in wording (1947), dat een pleidooi was voor een vreedzame oplossing van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd.

Maar toen dit ijdele hoop bleek, veranderde zijn visie op de functie van fotografie. Hij zou het medium fotografie vrijwel niet meer gebruiken als politiek wapen en mensen hoofdzakelijk gaan fotograferen vanuit een vorm van human interest. De ideologie verdween naar de achtergrond, maar mensen bleven prominent in beeld op zijn de foto’s.