1909-2001

De fotografische carrière van Aart Klein begon in 1930 bij fotopersbureau Polygoon. Hij startte als administratieve kracht, maar begon al snel ook zelf te fotograferen. In de negen jaar die Klein bij Polygoon werkte, ontwikkelde hij zich tot een van de belangrijkste fotografen bij het persbureau. Het negatiefmateriaal uit deze periode is helaas verloren gegaan.

Tijdens het laatste bezettingsjaar maakte Klein foto’s voor het verzet, die naar Engeland werden gestuurd. Na de bevrijding richtte hij met Maria Austria, Henk Jonker en Wim Zilver Rupe het fotografencollectief Particam op, dat zich specialiseerde in ballet, theater en cabaret. Hun monopoliepositie op dit gebied was gedeeltelijk te danken aan de methode die Aart Klein ontwikkelde om langzame films gevoeliger te maken zodat tijdens voorstellingen flitslicht overbodig was. Toen Aart Klein zich in 1956 als zelfstandig fotograaf had gevestigd, werkte hij regelmatig voor het Algemeen Handelsblad en maakte hij in opdracht een groot aantal fotoboeken.

Aart Klein had vaak precies in zijn hoofd welk beeld hij zocht en wachtte soms uren om het juiste beeld te krijgen. ‘Ik heb een eindeloos geduld. Ik kan uren in het gras liggen om die ene foto te maken. Vaak weet ik precies wat ik wil fotograferen, de foto zit al in mijn hoofd, maar dan moet er nog iets bij. Het beeld is te kaal. Ik wacht op die ene flits van de zon, die ene vogel die overvliegt (?)’ (Haagse Post, 5 mei 1990).

Na het maken van de opnamen vond een belangrijk deel van het artistieke proces plaats in de donkere kamer. Door het contrastrijk ontwikkelen van de films en afdrukken, kregen zijn foto’s een uitgesproken grafisch karakter. Aart Klein heeft hier zelf eens over gezegd: ‘Mijn fotografie heet zwart-wit fotografie, maar eigenlijk is het precies andersom; wit op zwart. Want doe je niets dan krijg je een zwart beeld. Pas als je de sluiter opent dan gebeurt er wat: dan teken je met wit.’

De foto’s in Delta. Stromenland in beweging zijn typerend voor Aart Klein: sterke zwart/wit-contrasten en het overheersen van lijnen en vlakken. In tegenstelling tot veel fotografen van zijn generatie speelde de mens in het werk van Aart Klein een ondergeschikte rol.