In mei 1860 verscheen Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij. Een boek dat insloeg als een bom en tegenwoordig wordt beschouwd als het hoogtepunt van de Nederlandse literatuur:. In de Max Havelaar  werd voor het eerst in romanvorm de Nederlandse koloniale praktijk in Nederlands-Indië (Indonesië) aan de kaak gesteld. De schrijver Multatuli, pseudoniem van de gewezen Indisch ambtenaar Eduard Douwes Dekker, werd in één klap beroemd en berucht. In de jaren die volgden zou hij uitgroeien tot een soort nationaal geweten. In zijn geschriften stelde hij zeer uiteenlopende maatschappelijke, politieke en sociale kwesties ter discussie.

Het Geheugen toont een selectie documenten, brieven en foto’s, vooral uit de periode rond het ontstaan van de Max Havelaar. Ze maken deel uit van de collectie Multatuli bij de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam (UBA), een bruikleen van het Multatuli Genootschap.