Propagandadrukwerk en voorlichtingsmateriaal uit WO2 > NSB liederen

 

Het lied was een belangrijk propagandamiddel voor de NSB. Vanaf 1935 werden zangavonden gehouden voor NSB-leden, en er werden koren en muziekkorpsen opgericht. Het repertoire van de koren was geïnspireerd door de vaderlandse of  nationaalsocialistische gedachte, net als de Duitse strijdliederen.

Voor de oorlog vertolkten de liederen solidariteit met alle bevolkingsklassen, trouw aan het koningshuis en een verlangen naar nationale eenheid. De melodieën waren meestal gebaseerd die van bestaande liederen. Bijzonder populair was De zwarte soldaat, een makkelijk meezingbaar politiek strijdlied met als achterliggende gedachte: ‘Zingen brengt je dichter bij elkaar, het versterkt de eenheid en de strijdgeest’.

Tijdens de oorlog werd zingen een vast onderdeel van de WA-dienst.  De mannen leerden al marcherend enthousiast en uit volle borst te zingen, en straalden zo saamhorigheid en idealisme uit. WA Marcheert! van Pieter Heins werd hét favoriete WA-lied en was ook binnen de NSB populair. Naast mars- en strijdliederen schreef Heins ook het ceremoniële Laatste groet, vaak gezongen bij begrafenissen van partijgenoten.

Ook bijeenkomsten van de Nationale Jeugdstorm openden en sloten met gezang. Het ging om simpele en en nationaalsocialistische liederen zonder duidelijke politieke lading. De NSB wilde haar jongerenbeweging als apolitiek doen voorkomen. Met vlaggen en trommels werd gezongen over het wakker schudden van de natie en een nieuwe tijdgeest. Het lijflied van de Jeugdstorm was het Stormerslied.

Elke groep had zijn eigen liederen: de Nederlandse Arbeidersdienst, de SS, de Nationaal-Socialistische Vrouwen Organisatie en het Nationaal-Socialistisch Studentenfront. Soldaten zongen naast rauwe ook sentimentele liedjes - zoals het bekende Lili Marleen. Gedurende de oorlog veranderde de inhoud van de liederen. Meer en meer ging het over moed, plichtsbesef, vaderlandsliefde en het offer van de dood.

De Koninklijke Bibliotheek bezit ongeveer 40 bundels NSB liederen, naast enkele losse exemplaren. Op het Geheugen zijn ze integraal in te zien. Het materiaal valt onder de collectie Groeneveld.

Voorbeelden uit deze collectie Propagandadrukwerk en voorlichtingsmateriaal uit WO2

Bekijk alle afbeeldingen uit deze collectie