Met Karel van de Woestijne en Jan Hendrik Leopold hoort Boutens tot de grote dichters van de generatie na de Tachtigers, en tot de meest productieve symbolistische dichters die Nederland gekend heeft.

Boutens werd in zijn tijd wel de onbetwiste ‘keizer der dichters’ genoemd. Geen van zijn tijdgenoten kon het verlangen naar de Absolute Schoonheid verwoorden zoals hij. Zijn eigenzinnige taalgebruik kenmerkt zich door weelderige adjectiefconstructies, suggererende en tautologische samenstellingen, weerbarstige beeldspraak, paradoxen en dubbelzinnigheden.

Met zijn lyriek probeerde Boutens de deur naar de eeuwigheid op een kier te zetten. In zijn latere werk krijgt dat door vermenging van religieuze gevoelens een mystiek aspect. Dit maakt zijn dichterschap uniek. Zonder Boutens is de Nederlandse literatuur van het begin van de twintigste eeuw ondenkbaar.