Een speeldoos heeft als klankbron een reeks gestemde metalen tanden. Die tanden worden door een programma van pinnen op een cilinder of een plaat aangetokkeld.

De geschiedenis van de speeldoos begint op 15 februari 1796, als klokkenmaker Antoine Favre uit Genève een 'carillon zonder hamers en bellen' laat registreren. Zijn speeldoos werkt met een muziekcilinder die een reeks metalen tanden bespeelt.

De speeldoos was gedurende de hele 19de eeuw een groot succes. De speeldoos had grote muzikale mogelijkheden, nam weinig ruimte in beslag en was redelijk goedkoop.

De speeldoos komt in honderden verschillende vormen voor: we kennen het eenvoudige houten kistje met speelwerk, een zilveren snuifdoosje, een automatische acrobaat, een kristallen karaf, een kapstok, schilderij, een parelmoeren naaidoos en een Delfts blauw molentje, om maar eens een greep uit de collectie te doen.