De 19de eeuw wordt wel de eeuw van de genootschappen genoemd. Mensen met eenzelfde beroep of eenzelfde belangstelling richtten massaal vriendenclubs op om over hun gezamenlijke interesses te debatteren. Ook literatuurliefhebbers verenigden zich; ze stichtten literaire genootschappen en leesgezelschappen. Leden van een leesgezelschap kochten boeken aan uit een gemeenschappelijke potje; deze werden individueel gelezen en vervolgens in groepsverband besproken. Nederland telde in de 19de eeuw honderden leesgezelschappen. Ze waren aanvankelijk het domein van de intellectuele elite, mannen (en later ook vrouwen) die elkaar vonden in de liefde voor het boek. Maar er was meer: de leden wilden ook kennis delen. Veel literaire genootschappen stelden hun bibliotheken daarom open voor de bevolking.

In deze collectie zijn bijzondere stukken te vinden uit het archief en de bibliotheek van het Dordtse genootschap Diversa sed Una (opgericht in 1816). Daarnaast is er historisch materiaal te zien uit de verzameling van DiEP – archief, monumenten en archeologie Dordrecht.