De Fagel collectie is een van de grootste, compleet bewaard gebleven Nederlandse privébibliotheken van voor 1800: naar schatting 20.000 boeken, 6.000 pamfletten, 3.000 losse kaarten en 142 atlassen. De bibliotheek is in de 17e en de 18e eeuw opgebouwd door de familie Fagel, een machtige regentenfamilie uit Den Haag. Sinds 1802 wordt de gehele collectie bewaard in de Library of Trinity College Dublin. Met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, werken de KB en Trinity College Dublin samen om de collectie te ontsluiten voor onderzoek en publiek.

Over de Fagel collectie

De familie Fagel was een invloedrijke regentenfamilie uit Den Haag. Vijf generaties lang, tussen 1670 en 1795, bekleedden zij de functie van griffier van de Staten-Generaal. In die jaren bouwden ze ook een rijke bibliotheek op. Na de Bataafse Omwenteling in 1795, kon Hendrik Fagel de Jonge (1765-1838) niet meer terugkeren naar de Republiek. Geplaagd door geldgebrek zag hij zich gedwongen zijn bibliotheek te verkopen. In 1802 werd de Fagel collectie in zijn geheel aangekocht voor Trinity College Dublin.

De Fagel collectie biedt boeiend materiaal voor iedereen die geïnteresseerd is in de culturele geschiedenis en internationale betrekkingen van Nederland. De ruim 30.000 boeken, pamfletten en kaarten dateren van 1460 tot 1799. Het grootste deel van de collectie stamt uit de 18e eeuw. Er zijn boeken over politiek, recht, geschiedenis, geneeskunde, natuurlijke historie, kunst en nog veel meer interessante onderwerpen. Veel werken zijn geschreven in het Nederlands en Latijn, maar ook Engelse en Franse boeken komen voor in de collectie. Hoogtepunt zijn de kostbare cartografische werken, de handgekleurde botanische boeken en de polemische pamfletten die nergens anders te vinden zijn. Dit alles maakt de Fagel bibliotheek tot een zeer diverse en interessante collectie, die laat zien welke boeken staatslieden gebruikten in de vroegmoderne tijd en hoe een privébibliotheek was samengesteld.

Tot voor kort was het vrijwel onmogelijk om de weg te vinden in de Fagel Collectie. Slechts de veilingcatalogus uit 1802 en de minimale beschrijvingen uit de kaartcatalogus van Trinity College van 1872 boden enig zicht op de collectie. Een moderne digitale catalogus ontbrak, waardoor veel prachtige en soms unieke werken buiten het zicht van onderzoekers bleven. Sinds 2020 werken de KB en Trinity College Dublin aan de catalogisering en ontsluiting van dit belangrijke Nederlandse erfgoed, met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Alle boeken worden één voor één beschreven in de bibliotheekcatalogus van Trinity College Dublin. De in Nederland gedrukte titels worden ook nog eens toegevoegd aan de STCN (de Short Title Catalogue Netherlands, de nationale bibliografie tot 1801). In een volgende stap zullen de belangrijkste werken gedigitaliseerd worden. U kunt hier nu alvast een kijkje nemen in de eerste gedigitaliseerde items uit deze rijke bibliotheek. Ontdek bijvoorbeeld de macht van het gedrukte woord in de pamfletten of de onvoorstelbare waarde van tulpen destijds.

Colofon

Deze collectie kwam tot stand in het kader van het project Unlocking the Fagel Collection (2020-2022), een samenwerking tussen KB en Library of Trinity College Dublin, mede mogelijk gemaakt met financiele steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Collectie: Library of Trinity College Dublin
Digitalisering: Library of Trinity College Dublin
Teksten: Library of Trinity College Dublin, Esther van Gelder & Alex Alsemgeest

Meer informatie

• Meer informatie, video’s, blogs en literatuur over het project Unlocking the Fagel Collection is te vinden op de website van Trinity College Dublin en op de website van de KB.
• De Nederlandse boeken uit de Fagel bibliotheek zijn terug te vinden in de STCN (werk in uitvoering)
• Timothy R. Jackson (ed.), Frozen in time. The Fagel collection in the Library of Trinity College Dublin (Dublin, The Lilliput Press, 2016).
• Blogs van Alex Alsemgeest over de Fagel collectie