Straatliederen > Straatzangers en bladverkopers

Foto van invalide liedverkoperOp diverse bladen vinden we verwijzingen naar de zangers die de blaadjes verkochten. Onder de liedtekst staat bijvoorbeeld 'wordt gezongen en verkocht door [...]'. De liederen werden gezongen en verkocht op straten en pleinen, tijdens de kermis of bij mensen aan de deur.

Zangers/verkopers staan afgebeeld op schilderijen, etsen en houtsneden (soms op de liedbladen zelf). Zij staan meestal op een verhoging en hebben een oprolbaar doek achter zich hangen. Op die doek staan afbeeldingen, zoals bij een stripverhaal. Tijdens het zingen wijzen de zangers met een stok aan waar ze zijn in het verhaal. Deze roldoeken of rolzeilen werden in de 20e eeuw wel 'smartlappen' genoemd - als de oorsprong van het hedendaagse genre -  maar dat was een misverstand. Het woord smartlap werd pas in de jaren '60 van de vorige eeuw verzonnen.

Met de verkoop van liedblaadjes tijdens de voorstelling verdienden de zangers hun schamele brood. Ook zingende echtparen of zelfs hele families trokken met deze nering door het land. Voor de muzikale begeleiding - als die er al was - werden vooral violen, slaginstrumenten (trom en tamboerijn), draaiorgels (buikorgeltjes) en een enkele draailier gebruikt.

Op grond van getuigenissen weten we dat de kwaliteit van zang, begeleiding en liedtekst nogal eens te wensen overliet. De voorstellingen en blaadjes waren zeker niet bedoeld voor de culturele elite, maar het publiek voor de liedjes bestond ook niet alleen uit minvermogenden.

Voorbeelden uit deze collectie Straatliederen

Bekijk alle afbeeldingen uit deze collectie